23-05-2003: Vatmaar - A.H.M. Scholtz
Wat te kiezen? Nu pas snap ik welk een zware last ons aller Beldaran
wekelijks op zijn fr�le schouders torst. Er is zoveel! Pure fantasy? daar
hebben de meeste van jullie meer verstand van dan ik. Een vergeten
SF-klassieker? misschien zit niemand daar op te wachten. Iets literairs? dan
krijg ik weer verwijten elitair te zijn. Of toch maar een spannend boek
omdat het bijna juni -de maand van het spannende boek- is?
We zullen afspreken dat laatste doen we volgende week. Dit keer kies ik voor
een boek dat ik op het moment overal in de ramsj zie liggen en dat het kopen
meer dan waard is.
'Vatmaar' is het eerste boek van de Zuid-afrikaanse schrijver A.H.M. Scholtz.
Het speelt zich af aan het begin van de vorige eeuw en handelt over een
kleine kleurlingen nederzetting, Vatmaar geheten, in Zuid-Afrika. Het is de
eerste keer dat de oorspronkelijke bewoners van dit land in de literatuur
aan het woord komen en dat is wat mij betreft tamelijk onvergetelijk. Lang
voor de apartheid werd ingevoerd was het leven van de oorspronkelijke
bewoners al een hel. En dat is nog maar een understatement.
Wat het boek echter zo mooi maakt is dat al die ellende op een hele lichte
manier verteld wordt. Ondanks hun dagelijkse portie wanhoop genieten de
inwoners van Vatmaar van het leven en ze laten zich door niets uit het veld
slaan. Het doet een beetje denken aan de verhalen die John Steinbeck schreef
over Tortilla Flat en Cannery Row. Ook van die onvergetelijke levenslustige
types.
Met andere woorden je krijgt een zwarte bladzijde uit de wereldgeschiedenis
verpakt in heerlijke verhalen. Het kost op dit moment bijna niks en neem van
me aan, ondanks de thematiek beslist geen zware kost. Ook niet te politiek
of zo. Gewoon top-leesvoer!
(En voor alle beginnende fantasy-schrijvers op deze pagina's: Een boek als
dit is ideaal documentatiemateriaal als je nog eens een onderdrukt volk
nodig hebt. De Zuid-Afrikanen wisten wel hoe je zoiets aanpakte)
PS Als je toch bezig bent, koop dan ook meteen 'Afdraai' van dezelfde
schrijver. Ligt ook in de ramsj en vertelt de geschiedenis van een blanke
Zuid-Afrikaanse familie. Ook geen pretje, zeker niet als je van de ene op de
andere dag als kleurling wordt geklassificeerd.